Neft sahəsi Azərbaycanın daxili iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynayır. 2019-cu ilin 9 ayının yekunları üzrə Azərbaycanın bütün ixracının 75,76%-i neft ixracının payına düşüb.
Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına əsasən, 2019-cu ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində Azərbaycandan $11 mlrd. 267 mln. 61,85 min məbləğində bəyan edilmiş neft ixracı 23 mln. 254,022 min ton təşkil edib. Ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə bəyan edilmiş ixracın həcmi 6% artıb. Düzdür, dəyər ifadəsində azalma 2,8% təşkil edib,bu da cari il dünya bazarlarında neftn qiymətinin ötən illə müqayisədə aşağı olması ilə əlaqədardır.
2019-cu ilin 9 ayı ərzində coğrafi strukturu, tədarük həcmi və xaricdə neft satışından gəlirlər daxil olmaqla, Azərbaycan neftinin ixracı üzrə yeni icmalı.
Alıcı ölkələrin reytinqi
2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarının məlumatının təhlili göstərir ki, Azərbaycan neftinin ixrac coğrafiyası kifayət qədər genişdir və əsasən, Avropa və Asiya ölkələrini əhatə edir. Azərbaycan neftininn alıcıları siyahısında aşağıdakı ölkələr yer alır: Rusiya (çox az həcmdə), Ukrayna, Almaniya, Avstraliya, Böyük Britaniya, Çexiya, Vyetnam, Yaponiya, Yunanıstan, Rumıniya, Avstriya, Bolqarıstan, Xorvatiya, Niderland, Tayland, Tayvan, Türkiyə, İtaliya, İspaniya, Fransa, Kanada, Hindistan, Çin, İsrail, Portuqaliya. Eyni zamanda, 2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycandan neft idxalının həcmi üzrə lider ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə İtaliya qalır.
Avropa ölkələri Azərbaycan neftinin ən iri alıcıları olaraq qalırlar. Düzdür, TO-5-ə Asiya ölkələri daxil olub. 2019-cu ilin 9 ayının yekunları üzrə İsrail – ikinci, Hindistan – üçüncü, Çin – beşinci yerdə qərarlaşıb.
Eyni zamanda, Kanada və Tayvan Azərbaycan neftinin alışını dəfələrlə azaldıb. Azərbaycan neftinin Çexiya və Portuqaliyaya idxalında da azalma qeydə alınıb. Cari il ABŞ və İndoneziya Azərbaycan neftinin idxalçıları sırasından çıxıb.
Azərbaycan neftinin əsas idxalçılarının siyahısı aşağıda verilmişdir:
2018-ci ilin 9 ayında ölkələr üzrə neft ixracına dair məlumatlar
2018-ci ilin yanvar-sentyabr ayları | ||
Ölkə | Həcm (ton) | Dəyər (min) |
İtaliya | 7142460,71 | $3807077,79 |
İsrail | 1938 369.72 | $998468,43 |
Hindistan | 1 357 050,07 | $747 317.82 |
Tayvan | 1 062 587.66 | $555994,71 |
Çin* | - | - |
Çexiya | 1 265 790,27 | $668200,46 |
Almaniya | 1 137 137,96 | $608772,94 |
İndoneziya | 1 016 799.28 | $536 711,95 |
Kanada | 960 649,09 | $506752,97 |
Portuqaliya | 879912,82 | $476 462.7 |
Fransa | 719668,48 | $383223,47 |
İspaniya | 635 237,12 | $332 359,83 |
ABŞ | 477280,6 | $246271,17 |
Böyük Britaniya | 454 370,94 | $241 975,56 |
Ukrayna | 342479,22 | $174874,6 |
Türkiyə | 342287,63 | $157410,21 |
Xorvatiya | 268 710,02 | $140 810,33 |
Tayland | 97876,05 | $53783,9 |
2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkələr üzrə neft ixracı
2019-cu ilin | 2018-ci ilin | |||
Ölkə | Həcm (ton) | Dəyər (min) | Miqdar | Dəyər ifadəsində |
İtaliya | 8 549 656,83 | $4 168 799,4 | +19,7% | +9,5% |
İsrail | 2 219 232,93 | $1 065 418,22 | +14,5% | +6,7% |
Hindistan | 1 656 848,38 | $822 615,07 | +22,1% | +10,1% |
Almaniya | 1 509 654,09 | $711 163 | +32,7% | +16,8% |
Çin | 1 310 857,01 | $667 055,12 | - | - |
İspaniya | 1 137 503,42 | $538 027,01 | +79,1% | +61,8% |
Fransa | 897 178,17 | $440 860,55 | +24,6% | +15% |
Çexiya | 885 036,18 | $430 523,29 | -30,1% | -35,6% |
Portuqaliya | 746 181,16 | $353 196,51 | -15,2% | -25,9% |
Böyük Britaniya | 732 812,86 | $353 618,11 | +61,3% | +46,1% |
Türkiyə | 703 499,26 | $303 026,47 | +2,1 раза | +1,9 раза |
Ukrayna | 500 708,55 | $239 834,18 | +46,3% | +37,1% |
İndoneziya** | - | - | - | - |
ABŞ** | - | - | - | - |
Tayland | 374 806,61 | $186 737,86 | +3,8 раза | +3,5 раза |
Xorvatiya | 345 027,77 | $178 141,61 | +28,4% | +26,5% |
Kanada | 269 355,97 | $136 652,24 | -72% | -73,1% |
Tayvan | 155 108,85 | $73 895,42 | -6,8 раза | -7,5 раза |
2018-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Çin Azərbaycandan neft almayıb
İndoneziya və ABŞ 2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycandan neft almayıb.
Bu rəqəmlər göstərir ki, Azərbaycan neftinin alıcı bazası əsasən dəyişilməz qalır. Eyni zamanda, tendensiya göstərir ki, Türkiyə, İsrail, Hindistan və s. kimi bazarlara Azərbaycan neft ixracını artırmağa davam edəcək.