Finss.az - Beynəlxalq astronomiya komandası Günəşdən beş dəfə yüngül olan qırmızı cırtdan ulduz TOI-6894-ün orbitasında qaz nəhəngi planeti TOI-6894b-ni aşkar edib.

Bu kəşf planetlərin yaranması ilə bağlı mövcud nəzəriyyələrə ciddi sual işarəsi qoyur.

Adətən az kütləli ulduzların ətrafındakı protoplanet disklərində kifayət qədər maddə olmur ki, Yupiter kimi nəhəng qaz planetləri əmələ gəlsin. Lakin Edward Bryantın rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu 91 min qırmızı cırtdan ulduzun məlumatlarını araşdıraraq bu qanuna istisna tapıblar.

TOI-6894 ulduzunun kütləsi Günəşin 20%-i qədərdir və bu, qaz nəhəngi planet aşkar edilmiş ən yüngül ulduzdur. TOI-6894b planetinin radiusu Saturndan bir qədər böyük, kütləsi isə onun yarısıdır. Maraqlısı budur ki, TOI-6894b qaz nəhəngi üçün çox soyuq hesab olunur — onun səth temperaturu cəmi 146 dərəcə selsidir. Bu, onu digər isti qaz nəhənglərindən fərqləndirir.

Alimlər bu planetin necə əmələ gəldiyini hələ tam başa düşmürlər. Mövcud akkretiv nəzəriyyə TOI-6894b-nin yaranmasını izah edə bilmir. Bu səbəbdən planetin mənşəyinə dair iki fərziyə irəli sürülüb: yavaş-yavaş maddə yığılması və ya protoplanet diskinin qeyri-sabitliyi nəticəsində birbaşa formalaşması. Ancaq mövcud məlumatlar hələ bu fərziyələri tam təsdiq etmir.

Gələcəkdə “James Webb” kosmik teleskopunun planetin atmosferi üzrə aparacağı təhlillər TOI-6894b-nin sirrini açmağa kömək edəcək.

Bu kəşf planetlərin yaranması sahəsində yeni anlayışlar formalaşmasına səbəb ola bilər və kiçik ulduzların ətrafında böyük qaz nəhənglərinin mövcudluğunu təsdiqləyir.